Οι ομιλητές

Οι θρησκείες του κόσμου σχετίζονται κατά γενικό τρόπο με τις συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος που επικρατούν στον τόπο κατοικίας κάθε λαού. Κοινό στοιχείο του περιβάλλοντος όλων των λαών είναι ο έναστρος ουρανός και κατά κύριο λόγο ο Ήλιος, του οποίου η επίδραση πάνω στη ζωή και την ευημερία των ανθρώπων είναι αποφασιστική. Με τον ίδιο τρόπο ο Ήλιος κυριαρχεί στις περισσότερες θρησκείες, όπου λατρεύτηκε, είτε άμεσα ως θεότητα, είτε έμμεσα ως σύμβολο της θεότητας και πάντα μέσα από διαδικασίες ανθρωποποίησης. Στον κανόνα αυτό ο Χριστιανισμός δεν αποτελεί εξαίρεση. Η αποστολή και το έργο του Ιησού, όπως αποδίδονται στα Ευαγγέλια, αποτελούν μία ανθρωποποιημένη απόδοση της περιγραφής της λειτουργίας του ηλιακού φωτός σε σχέση με τη ζωή στον πλανήτη. Οι σταθμοί της ζωής του (γέννηση, ζωή, θάνατος, ανάσταση, ανάληψη) αντιστοιχούν με ακρίβεια στη λειτουργία του ηλιακού φωτός στη φύση, είτε σε ημερήσια, είτε σε ενιαύσια βάση: Φθάνει στη γη, ζωογονεί τα πάντα, εξαντλεί τη ζωτική του ενέργεια και πεθαίνει, μετατρεπόμενο σε θερμότητα, σε αόρατη υπέρυθρη ακτινοβολία, δηλαδή σε σκότος, και εν συνεχεία ακτινοβολείται και πάλι στο διάστημα. Η απόδοση των ιδιοτήτων αυτών και μάλιστα σε ιστορική βάση, για ένα υπαρκτό ανθρώπινο ον, δεν είναι δυνατή χωρίς τον κίνδυνο οι μελλοντικοί ερευνητές να ανακαλύψουν πτυχές της προσωπικής του ιστορίας ασύμβατες προς την ηλιακή του ( = θεία) υπόσταση.       The religions of the world are in some way connected to the conditions of the environment that prevail in the place of residence of each nation. A common feature of every nation is the starry sky and, in particular, the sun, the effect of which on the lives and welfare of the people is crucial. In the same way the sun dominates in most religions, where he was worshipped, either explicitly as a deity, or implicitly as a symbol of a deity, and always through a series of humanising processes. Christianity is no exception to this rule. The mission of Jesus, as rendered in the Gospels is an anthropomorphised version of the description of the function of sunlight in relation to life on the planet. The stages of his life (birth, life, death, resurrection, ascension), are in exact correspondence to sun’s role in nature, either on a daily or yearly basis. He arrives on Earth, vitalises everything, exhausts his energy and dies. He is then converted into heat, into invisible infrared radiation (i.e. darkness), and is then radiated back into space. The attribution of these qualities, especially in a historical setting, for an existent human being, is not possible without risking that future researchers will discover that aspects of his personal history are incompatible with his solar (divine) status.

Ο Στέφανος Α. Παϊπέτης είναι Ομότιμος Καθηγητής της Μηχανικής του Τμήματος Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι Μηχανολόγος και Ηλεκτρολόγος Μηχανικός του Ε. Μ. Πολυτεχνείου, Μηχανολόγος Μηχανικός του Imperial College του Λονδίνου, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Θράκης. Επίσης ήταν ιδρυτής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Τεχνικής Μηχανικής και Ταλαντώσεων και διετέλεσε επανειλημμένα Διευθυντής του Τομέα Εφαρμοσμένης Μηχανικής και πρόεδρος του Τμήματος. Ερευνητική του περιοχή ήταν τα προηγμένα αεροδιαστημικά υλικά, όπου ήταν υπεύθυνος πολλών διεθνών προγραμμάτων συνεργασίας και έχει δημοσιεύσει εκατοντάδες ερευνητικών εργασιών σε διεθνή περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων, και επίσης βιβλίων και μονογραφιών, που έχουν εκδοθεί από εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού. Επίσης ήταν εκπρόσωπος της χώρας σε διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς, και έχει οργανώσει πολλά παγκόσμια επιστημονικά συνέδρια. Τα τρέχοντα ενδιαφέροντά του περιλαμβάνουν την έρευνα στην αρχαία ελληνική τεχνολογία και συγκεκριμένα την Ομηρική Επιστήμη και Τεχνολογία, όπου έχει ήδη διεξαγάγει δυο συνέδρια και διοργανώνει ένα τρίτο. Στα ενδιαφέροντά του εμπίπτουν επίσης η φιλοσοφία, η ποίηση, η λογοτεχνία και ο πολιτισμός γενικότερα. Έχει μεταφράσει ποιητές κύρια από την αγγλική γλώσσα. Ποιήματα κλπ. έργα του έχουν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά. Έχει επίσης δημοσιεύσει πλήθος βιβλίων στα αντίστοιχα πεδία, πρωτότυπα ή μεταφράσεις σημαντικών ξένων συγγραφέων.

Η Ιδέα του οτι κάποιος θεός ήρθε στη γη για να σώσει τους ανθρώπους, να πεθάνει και να αναστηθεί, έχει παραδωθεί από τους αρχαίους λαούς, είτε ως δρώμενο μυστηρίων είτε ως θρησκευτικό δόγμα (βλ. Ηρακλής, Διόνυσος, Μίθρας, Ιησούς, Όσιρις κτλ). Πίσω όμως από όλους τούς μύθους βρίσκεται ο μύθος του Ηλίου και το μέγα μυστήριο της δράσεως των δυνάμεων, του φυσικού και πνευματικού φωτός του, στις μορφές και συνειδήσεις της γης κατά τις Ισημερίες και τα Ηλιοστάσια. Ο Charles Francois Dupuis, μαθηματικός και διαφωτιστής της Γαλλικής επανάστασης, παρουσίασε στα τέλη του 18ου αιώνα, ως ένας από τους πρώτους Μυθικιστές, τις συμβολικές παραστάσεις όλων των θρησκειών, διακρίνοντας την κεντρική ιδέα του Ηλιακού φωτός. Το τελευταίο σαφώς και δεν προσδιορίζεται με τη μορφή ιστορικού προσώπου -όπως ο Ιησούς- αλλά ως ιδιότητα απορρέουσα από στοιχεία και δυνάμεις του Ηλίου, την ισχύ της οποίας μπορεί να περιβληθεί υπαρκτό πρόσωπο, ο ήρως, ο εκθεωθείς άνθρωπος.   The notion that some god came to Earth to save mankind, to die and to be resurrected, has been passed on from the ancient peoples either as a ritual mystery or as religious dogma (i.e. Hercules, Dionysus, Mithras, Jesus, Osiris etc.). Behind all those myths however lies the myth of the Sun and the great mystery of the action of the forces, the natural and spiritual light, in the many forms and consciences of the Earth during the Equinoxes and the Solstices. Charles Francois Dupuis, a mathematician and an enlightener of the French Revolution, introduced the symbolic representations of all religions in the late 18th century, while distinguishing the central idea of solar light. The latter of course cannot be determined in the form of a historical person – such as Jesus – but as a quality arising from the properties and powers of the Sun, the effects of which can be assumed by a real person, a hero, a “deified” man.

Ο Ραδάμανθυς Αναστασάκης είναι από το 1991 ο ιδρυτής του Κέντρου Διδασκαλίας Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, Φιλοσοφίας, Μυθολογίας και Τέχνης, “Ιδεοθέατρον”, ενός εκπαιδευτικού, θεατρικού και εκδοτικού οργανισμού με πλούσια και διαχρονική δράση, που έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα περισσότερες από 20.000 εκδηλώσεις-μαθήματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει διδάξει Ορθοφωνία και Αγωγή του Λόγου στο πανεπιστήμιο Αιγαίου, ενώ έχει διευθύνει αρκετές εκπομπές φιλοσοφικού περιεχομένου σε τηλεόραση και ραδιόφωνο.

Sean Fracek is the president and co-founder of Mythicist Milwaukee. He is a proponent of secularism and have lead many major events that support secular values in the U.S. He has traveled to Egypt, Greece, Kenya, and Rwanda studying various ancient religions and reporting out on how the ancient religion provide the foundations of the Abrahamic faiths. Collectively, Mythicist Milwaukee has traveled the world to promote secularism and the mythicist position. We have hosted two secular conferences and will be hosting the long awaited debate between Dr. Robert Price and Bart Ehman on whether or not Jesus existed. We are also working on a big movie project entitled «Batman and Jesus» which will showcase how the popular comic book hero Batman fictional story has evolved in the same way that Jesus” story has by interviewing scholars and professionals in both camps.       Brian Edward is the CFO of Mythicist Milwaukee and the co-host of our podcast. He is a proponent of secularism and has been actively managing and funding secular conferences, debates, and many other events to promote secularism in the U.S. He has presenting alongside Hemant Mehta and Dr. Richard Carrier at the Mythinformation Conference.

Το βιβλίο της Γένεσης παίζει κεντρικό ρόλο στις χριστιανικές αντιλήψεις. Δεν περιγράφει μόνο τη διαδικασία της κοσμογονίας και της ανθρωπογονίας. Μέσα από το μύθο του «προπατορικού αμαρτήματος» θέτει τις βάσεις για το στιγματισμό της ανθρωπότητας, την καταδίκη της σεξουαλικότητας και τις διακρίσεις εις βάρος των γυναικών. Αποδομώντας την αφήγηση της Γένεσης, ανακαλύπτει κανείς ένα πλούσιο μυθικιστικό υπόβαθρο με έντονο το στοιχείο των έμφυλων ρόλων. Η δημιουργία του πρώτου ανθρώπου από χώμα και νερό παραπέμπει σε αρχαιότερες θρησκείες που έβλεπαν τους ανθρώπους ως παιδιά της Μητέρας Γης. Η κεντρική θέση του όφεως θυμίζει τη σημαντική παρουσία του φιδιού στις παλιότερες λατρείες. Στην ομιλία αυτή θα ερευνηθούν οι ομοιότητες αλλά και οι διαφορές ανάμεσα στο γνωστό εβραϊκό μύθο και στις παραδόσεις της Μεσοποταμίας, της αρχαίας Ελλάδας, της Αιγύπτου και της Κίνας. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει στο γνωστικό κείμενο «Προέλευση του Κόσμου».Η ανάλυση αυτή στοχεύει όχι μόνο σε μια βαθύτερη κατανόηση της Γένεσης αλλά και στην καλλιέργεια ενός ευρύτερου προβληματισμού: οι κοσμογονικές και ανθρωπογονικές δοξασίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ιδεολογήματα που στηρίζουν το status quo μιας κοινωνίας.     The book of Genesis plays a central part in Christian perception. It does not solely describe the process of cosmogony and anthropogony, but through the myth of “original sin” it sets the foundations for the stigmatisation of humanity, the condemnation of sexuality, and the discrimination against women. By deconstructing the narrative of Genesis, one can find a rich Mythicist background with a strong component of gender roles. The creation of the first man from earth and water goes back to ancient religions which saw men as children of the Earth. The central role of the serpent is reminiscent of the vital presence of the snake in older cults. This talk shall explore the similarities as well as the differences between the familiar Jewish myth and the traditions of Mesopotamia, ancient Greece, Egypt and China. There will be a special mention of the Gnostic text “On the origin of the world”. This analysis aims at not only a deeper understanding of the Genesis, but also at the cultivation of a wider consideration: the cosmogonic and anthropogonic doctrines can be used as ideologies that can support the status quo of a society.  

Η Χαρίτα Μήνη είναι κλασική φιλόλογος με μεταπτυχιακές σπουδές στην ψυχολογία. Είναι συγγραφέας πέντε βιβλίων, καθώς και πολλών άρθρων και δοκιμίων στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα. Το μεταφραστικό της έργο περιλαμβάνει ποικίλα ποιητικά και πεζά κείμενα, καθώς και αρχαίους ελληνικούς ύμνους. Έχει δώσει πλήθος διαλέξεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έχει εμφανιστεί και σε αρκετές τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές. Για περισσότερα επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της www.hmeenee.com.

 Από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα υπάρχει και απεικονίζεται σε διάφορα γλυπτά ή εικόνες η επώνυμη βρεφοκρατούσα και γαλακτοτροφούσα θεότητα. Η Μεγάλη Μητέρα θεά, που με το θείο γάλα της δίνει το θεϊκό στοιχείο στον γιο της για την αναγέννηση της φύσης και τη δημιουργία της νέας ζωής, έχει πολλά και ποικίλα ονόματα στο πάνθεο των ανατολικών θρησκειών. Στην αρχαία αιγυπτιακή γλυπτική τέχνη η θεά Ίσιδα απεικονίζεται συνήθως να θηλάζει τον γιο της, τον μικρό Ώρο, τον Har-pa-Khrad ή Har-pe-Khrod, που αποδόθηκε στα ελληνικά ως Αρποκράτης. Ο μικρός Ώρος εμφανίζεται στη γλυπτική και την εικονογραφία ως βρέφος, γυμνό ή ημίγυμνο στολισμένο μόνο με κοσμήματα, με το κρανίο εντελώς ξυρισμένο, να θηλάζει καθισμένος στα γόνατα της μητέρας του. Έκτοτε, αυτή η γλυπτή απεικόνιση αποτέλεσε το τέλειο πρότυπο θεϊκής μητέρας και γιου.

From antiquity till today the image of a deity holding or breastfeeding an infant is often depicted in various sculptures or icons. The Great Mother Goddess, who offers the divine essence to her son through her holy milk so that nature can be reborn and new life can be created, has a variety of names in the pantheon of Eastern religions. In ancient Egyptian sculpture, the goddess Isis is usually depicted nursing her son, the young Horus, known as Har-pa-Khrad or Har-pe-Khrod, which in Greek became Harpocrates. The young Horus appears in sculpture and iconography as an infant, nude or semi-nude, adorned only with jewelry, his head completely shaved, suckling while sitting on his mother’s lap. Since then, this sculpted image has become the perfect model of a divine mother and son.

O αστροφυσικός Στράτος Θεοδοσίου, στη μακρόχρονη πανεπιστημιακή θητεία του ως αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αφιερώθηκε στη διδασκαλία και την έρευνα θεμάτων, τα οποία έχουν ως κέντρο τους αφενός μεν την Ιστορία και τη Φιλοσοφία της Αστρονομίας και των Φυσικών Επιστημών, αφετέρου δε την Αστροφυσική στις κατευθύνσεις Δορυφορική φασματοσκοπία στο υπεριώδες, Ενεργές θερμοκρασίες αστέρων προγενεστέρων φασματικών τύπων, Διπλοί και μεταβλητοί αστέρες κ.ά. Ομιλεί αγγλικά, ιταλικά και ρωσικά, γλώσσες που τον βοήθησαν πολύ στην ερευνητική και συγγραφική του δραστηριότητα. Είναι πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών (Ε.Ε.Φ.) και μέλος της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης (I.A.U.), όπως και πολλών άλλων ελληνικών και ξένων επιστημονικών ενώσεων και ομίλων. Έχει δημοσιεύσει πάνω από τριακόσιες πενήντα πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες σε Διεθνή αστρονομικά περιοδικά και Πρακτικά διεθνών συνεδρίων, εκατοντάδες άρθρα στον ελληνικό ημερήσιο και περιοδικό τύπο, ενώ έχει δώσει πλέον των τριακοσίων διαλέξεων σε ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια, Ινστιτούτα, Δημόσια και Ιδιωτικά σχολεία, σε Επιστημονικές Ενώσεις, καθώς και σε άλλους φορείς. Έχει συγγράψει είκοσι έξι βιβλία σχετικά με την Αστροφυσική και την Ιστορία και τη Φιλοσοφία των Επιστημών, ενώ έχει παρουσιάσει τρεις ποιητικές συλλογές, με τίτλους: «Συμπαντικές Ενοράσεις», «Αστρονομία, Ιστορία, Μυθολογία-Γήινα και Συμπαντικά» και «Ο αχός του Σύμπαντος». Τέλος, έχει παρουσιάσει σε συνεργασία με τον επίκουρο καθηγητή Μάνο Δανέζη, για πέντε συνεχή χρόνια, στην τηλεόραση της ΕΤ-3 τις τηλεοπτικές εκπομπές «Το Σύμπαν που αγάπησα» (110 επεισόδια) και «Έτσι βλέπω τον κόσμο « (16 επεισόδια) με αντίστοιχη επιστημονική θεματολογία.

 Η Μετάσταση της Παναγίας δηλαδή η ανάσταση και ανάληψή της στον ουρανό από τον Ιησού και τους αγγέλους, αποτελεί ένα θολό κεφάλαιο στις δογματικές δοξασίες του Χριστιανισμού. Σήμερα, βέβαια, φιγουράρει αγιογραφικά σε όλες τις Ορθόδοξες εκκλησίες και αποτελεί μια από τις πλέον δημοφιλείς θρησκευτικές εορτές στη χώρα μας. Κανένα ιστορικό στοιχείο, όμως, δεν βεβαιώνει το γεγονός της Ανάληψης, καθώς τόσο η εξέταση της Πατερικής γραμματείας (βλ. Επιφάνιος, Αρεοπαγίτης, Δαμασκηνός κ.α.), όπως και της λατρευτικής εικονογραφίας, καταδεικνύει ως πηγή τα λεγόμενα Απόκρυφα Ευαγγέλια (βλ. Liber Requiei Mariae κ.α.), όπως επίσης την προχριστιανική παράδοση της Ανάληψης των ηρώων στον Όλυμπο (βλ. Ηρακλής, Ασκληπιός, Αριάδνη κ.α.), αλλά και την πρακτική της Αποθέωσης των Ρωμαίων αυτοκρατόρων (βλ. Αντωνίνος ο Ευσεβής, Quintus Aurelius Symmachus κ.α.). Έτσι, αν και «κατασκευασμένη», η λατρεία αυτή -που τις απαρχές της εντοπίζουμε τον 5ο αιώνα στην Ιερουσαλήμ- βεβαιώνει πως η αρχέτυπη έννοια της αυθυπέρβασης που εικονοποιούν όλοι οι παραπάνω μύθοι, αποκτά διαρκώς καινούργιες όψεις, κατορθώνοντας με αυτό τον τρόπο να συγκινεί τον άνθρωπο κάθε εποχής, που βαδίζει το μονοπάτι της εξατομίκευσης.   The Assumption of the Virgin, that is her resurrection and ascension onto heaven by Jesus and the angels, is a rather obscure chapter in the doctrinal beliefs of Christianity. Today of course it features in the iconographies of every Christian Orthodox church, and is one of the most popular religious feasts in our country. However, there is no historical piece of evidence that can confirm the actuality of the Ascension, since neither the examination of the literature of the holy fathers (see Epiphanius, Dionysius the Areopagite, John of Damascus), nor the devotional iconography display as a source the so-called apocryphal Gospels (see Liber Requiei Mariae etc.), as well as the pre-Christian tradition of the Ascension of heroes at Olympus (see Hercules, Asclepius), and the practice of idolisation of the Roman emperors (see. Antoninus the Pious, Quintus Aurelius Symmachus etc.). Thus, even though constructed, this creed – whose beginnings we can trace to the 5th century in Jerusalem – confirms that the archetypal concept of self-transcendence demonstrated by all the above myths, constantly takes on new aspects and in that way succeeds in moving every man who walks on the path of individuation regardless of era.

Ο Γιώργος Ιωαννίδης είναι ψυχολόγος, διευθυντής των εκδόσεων Δαιδάλεος και συγγραφέας εφτά βιβλίων έρευνας πάνω στην Εσωτερική και την Εναλλακτική Αναζήτηση, όπως το Δαίμονες: Οι Σκοτεινοί Άγγελοι (2006), Το Πρόσωπο του Ιησού ως Αρχέτυπο του Ανθρώπου (2014), το Ανήσυχες Σκιές: Φαντάσματα, Μόρα & το Πρόβλημα του Θανάτου (2015) κ.α. Για περισσότερες πληροφορίες για την ζωή και το έργο του, επισκεφτείτε τον προσωπικό του ιστότοπο www.apophenia.gr

Τα Αναστενάρια αποτελούν δίχως αμφιβολία ένα από τα πιο παράξενα και εντυπωσιακά έθιμα της χώρας μας. Κάθε χρόνο, εδώ και αιώνες, σε συγκεκριμένη εποχή και τόπους της Β. Ελλάδας, οι Αναστενάρηδες ακολουθούν το παραδοθέν από τις προηγούμενες γενιές τελετουργικό τους, καταφέροντας να περπατούν, με εκστατική διάθεση, ξυπόλητοι πάνω σε αναμμένα κάρβουνα. Σε αυτή την εργασία θα εξετάσουμε βήμα βήμα τη διαδικασία που ακολουθείται στις εν λόγω εορτές, εντοπίζοντας παράλληλα τις ρίζες αυτής της παράδοσης στον αρχαίο ελληνικό κοσμο.

«Anastenaria» is undoubtedly one of the most bizarre and impressive traditional customs of our country. Every year for centuries, at a specific time and in distinct locations all over Northern Greece, Anastenarides follow the ritual they inherited from previous generations, by managing to walk barefoot and ecstatic across lit, glowing coals. In this project, we examine step by step the procedures taking place during these celebrations, while at the same time we trace the origins of this tradition in the ancient hellenic culture. 

Ο Γιώργος Λεκάκης γεννήθηκε στο Μόναχο της Γερμανίας. Μεγάλωσε εκεί και σπούδασε Κοινωνιολογία, Λαογραφία και Δημοσιογραφία. Είναι μέλος του ΔΣ της Εταιρείας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας, του ΔΣ της Επιτροπής Ενημερώσεως επί των Εθνικών Θεμάτων και μέλος της Επιτροπής Διεκδικήσεως Κατοχικού Δανείου και των Κλεμμένων Πολιτιστικών Θησαυρών. Έχει συγγράψει 10 μονογραφίες για τόπους της Ελλάδας, έχει κάνει πάνω από 70 ντοκιμαντέρ και έχει παρουσιάσει περισσότερα από 40 βιβλία, μεταξύ των οποίων τα «Τάματα και αναθήματα», «Χρονογραφήματα για την Ελλάδα και τον πολιτισμό», «Σαμοθράκη-Ιερά Νήσος», «Αρχαία και σύγχρονα ιστορικά ναυάγια των ελληνικών θαλασσών και η Λαογραφία της θάλασσας» κ.α. Ως δημοσιογράφος έχει αρθρογραφήσει σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά. Περισσότερα για τον Γιώργο Λεκάκη στο www.lekakis.com.

Στην εργασία αυτή θα εξετάσουμε τον Μυθικισμό ως ένα από τα τελευταία χρονικά στάδια της αποϊεροποίησης και τελικά εξαφάνισης της μυθικής σκέψης, όπως αυτή βρίσκεται και βιώνεται σε όλες τις παραδοσιακές θρησκείες. Θα δούμε πως, σε πρώτο στάδιο, η μυθική σκέψη μετατράπηκε από τον χριστιανισμό σε «ιστορία», χάνοντας έτσι τον ουσιαστικό της χαρακτήρα και πώς από εκεί, μέσω του Διαφωτισμού και των άλλων σύγχρονων κριτικών συστημάτων σκέψης και ερμηνείας, φτάνουμε τελικά στον Μυθικισμό. Στην πορεία αυτή θα αναφερθούμε στις διαφορετικές σύγχρονες ερμηνευτικές σχολές για τον Μύθο, τις συνάφειες που αυτές έχουν με τον Μυθικισμό, πώς δηλαδή ο δεύτερος αντλεί από αυτές τα κριτικά του εργαλεία. Στη συνέχεια, με παραδείγματα διαφόρων συγκρητισμών που χρησιμοποιούνται ώστε να οδηγηθούμε σε αυτές τις ερμηνείες, θα προσπαθήσουμε να διαπιστώσουμε τις διαφορές μεταξύ παραδοσιακής μυθικής σκέψης και παραμυθολογίας (ιστορικοποιημένου μύθου). Τέλος, θα καταδείξουμε τη χρησιμότητα του Μυθικιστικού ρεύματος, όχι ως συγκριτικού εργαλείου, αλλά αντιθέτως ως εργαλείου ανάδειξης των ουσιωδών διαφορών μεταξύ παραδοσιακής μυθικής σκέψης και των μετέπειτα συστημάτων, επομένως ως ευκαιρία επιστροφής της μυθικής σκέψης στο προσκήνιο.   In the present study we will examine Mythicism as one of the chronologically final stages of “de-sacredising” and ultimate disappearance of mythical thought as it is encountered and experienced in all traditional religions. We will examine how, initially, mythical thought was converted into “history” by Christianity, and thus lost its essential character, and how from then on, through Enlightenment and other contemporary schools of critical thought and interpretation, it eventually came to Mythicism. In this course we will refer to the different contemporary interpretive schools of Myth and their affinities with Mythicism, in other words, how the latter draws its critical tools from them. Subsequently, and via the use of various syncretic used so as to arrive at these interpretations, we will try to ascertain the differences between traditional mythical thought and para-mythology (historicised myth). Lastly we will demonstrate the usefulness of Mythicism, not as a comparative tool, but rather as a means of emphasising the fundamental differences between traditional mythical thought and the subsequent systems, and thus as an opportunity of bringing mythical thought back in the forefront.

Ο Χρήστος Πανδίων Πανόπουλος γεννήθηκε το 1977 και διαμένει στη Αθήνα. Από τα τέλη τις δεκαετίας του ’90 αναπτύσσει ακτιβιστική δράση σε θέματα που άπτονται της ελληνικής θρησκευτικής παράδοσης και του κλασικού πολιτισμού, συμμετέχοντας ενεργά σε διάφορους οργανισμούς και πρωτοβουλίες. Από το 2008 είναι ιδρυτικό μέλος της λατρευτικής κοινότητας «Λάβρυς», στην οποία αυτή την περίοδο κατέχει την θέση του προέδρου, ενώ αποτελεί ιδρυτικό μέλος του μουσικού σχήματος «Κάβειρος» με το οποίο παρουσιάζει σύγχρονες μελοποιήσεις των Ορφικών Ύμνων και άλλων σχετικών θεμάτων, χρησιμοποιώντας αρχαία και παραδοσιακά όργανα. Κατά καιρούς αρθρογραφεί στον εγχώριο και ξένο τύπο, έντυπο και ηλεκτρονικό και δίνει διαλέξεις σε σχετικά αντικείμενα με επίκεντρο την ελληνική παράδοση. Συμμετείχε στη συγγραφή του πρακτικού εγχειριδίου «Ελληνικός Πολυθεϊσμός – οικιακή λατρεία», το οποίο εξέδωσε η κοινότητα «Λάβρυς», και το οποίο ήδη μεταφράστηκε και κυκλοφορεί με επιτυχία στο εξωτερικό, αποτελώντας την πρώτη ελληνική προσπάθεια του είδους. Ταυτόχρονα εργάζεται πάνω σε έναν δεύτερο ανάλογο οδηγό.

 Η παρούσα εργασία θα αποπειραθεί να εξετάσει αδρομερώς τις Mυθικιστικές προεκτάσεις της Ελληνικής θρησκείας στον Χριστιανισμό. Μία από τις διαχρονικές θέσεις του Μυθικιστικού ρεύματος είναι η πεποίθηση ότι η Χριστιανική θρησκεία περιέβαλλε τον Ιησού αλλά και γενικότερα τα λατρευτικά της δρώμενα με χαρακτηριστικά και ιδιότητες, που από πολλούς αιώνες πριν την εμφάνισή της ενυπήρχαν στους Θεούς των παραδοσιακών πολυθεϊστικών θρησκειών της Ανατολικής Μεσογείου. Η Ελληνική θρησκεία αποτελεί αναμφισβήτητα μία από τις σημαντικότερες κοσμοθεάσεις στη γεωγραφική αυτή περιοχή, όπου εξ αιτίας διαφόρων ιστορικών συμβάντων έμελλε να συναντηθεί-συγκρουστεί με τον Χριστιανισμό. Η σύντηξη αυτή ήταν τόσο καθοριστική, που ως τελικό συμπέρασμα αναδεικνύεται ότι για την κατανόηση και την πρόσληψη σημαντικού μέρους της Χριστιανικής πίστης, απαιτείται μία ενδελεχή μελέτη της Ελληνικής Θρησκευτικής παραδόσεως, αφού πάμπολλα χαρακτηριστικά της έχουν αντληθεί από την τελευταία. Η ιδιαιτερότητα της παρούσας εργασίας έγκειται στο ότι αφενός θα εξεταστούν εκφάνσεις συμβόλων και τελετουργικών πρακτικών της χριστιανικής πίστης με Mυθικιστικές προεκτάσεις και αφετέρου θα μελετηθούν στοιχεία της χριστιανικής θεολογίας τα οποία καταφανώς αντλήθηκαν από την ανεξερεύνητη σε μεγάλο βαθμό, ακόμα και σήμερα, Ελληνική θεολογία, με κυρίαρχο γνώμονα τις θέσεις του φιλοσόφου Πρόκλου (5ος μεταχριστιανικός αιώνας), του σημαντικότερου σχολιαστή της Πλατωνικής Θεολογίας.     The current study will attempt to outline the Mythicist implications of the Greek religion in Christianity. One of the long-held positions of Mythicism is the belief that the Christian religion surrounded Jesus, and its devotional practices in general, with the characteristics and qualities of the Gods that had existed in the polytheistic religions of the Eastern Mediterranean for many centuries before its arrival. The Greek religion is undoubtedly one of the most important worldviews in this geographical area where, due to various historical events, was meant to encounter-clash with Christianity. This fusion was so decisive that a final conclusion emerges in which in order to understand and intake an important part of the Christian faith, a profound study of the Greek religion is required since numerous features have been adopted from the latter. The uniqueness of the present study is that, firstly the manifestations and ceremonial proceedings of the Christian faith with their Mythicistic associations will be examined, and secondly elements of Christian theology that have been clearly begotten from, the still widely unknown, Greek theology, will be studied mainly under the light of the positions of Proclus (5th Century AD), the most important commentator of Platonic Theology.

Ο Ιωάννης Μπουσίου σπούδασε Πολιτισμολόγος στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών και βρίσκεται στο τελευταίο έτος του Μεταπτυχιακού του Διπλώματος. Έχει παρουσιάσει άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά. Επιπρόσθετα, έχει αναλάβει την επιτέλεση διαφόρων τελετουργικών δρωμένων της Ελληνικής κοσμοθέασεως, τον «Δεντρίτη Διόνυσο», το «Δρώμενο του Διονυσιακού Διθυράμβου», τα «Φαλληφόρια» και το ταφικό τέλεσμα των «κήπων του Αδώνιδος». Το 2015 παρουσίασε το τελευταίο του δρώμενο βασισμένο στη Μινωική λατρεία. Επίσης έχει πρωταγωνιστήσει με την θεατρική σκηνή Ελικώνος σε τέσσερις θεατρικές παραστάσεις αρχαίου δράματος.

Το Ωόν και ο Φάνης αποτελούν τα ορφικά κοσμολογικά αρχέτυπα, επί των οποίων ιδρύονται αλληλοδιαδόχως οι πανάρχαιες ορφικές θέσεις για τη δημιουργία του κόσμου (Κοσμογονία), τη δημιουργία της Ψυχής (Ψυχογονία) και τη δημιουργία των Θεών (Θεογονία). Τα Ορφικά αυτά κοσμικά σύμβολα αφομοιώθηκαν δημιουργικά μέσα στους κόλπους της πυθαγόρειας φιλοσοφίας και διαμόρφωσαν καθοριστικά τις θέσεις της Πλατωνικής Ακαδημίας. Η κειμενική πραγματικότητα της χρυσής αυτής αλύσσου των μυστηριακών θεσμοθεσιών της αρχαίας Ελλάδος (Ορφικοπυθαγόρεια και Πλατωνική Φιλοσοφία) θα μας αποκαλύψει πανάρχαιες κοσμικές αλήθειες και φυσικούς νόμους, που βρίσκονται καλά κρυμμένοι μέσα στη συμβολική γλώσσα του μύθου. Το αρχέτυπο του Φάνητος είναι το μετέπειτα σύμβολο του Εσταυρωμένου, του μεγάλου Σταυρού που σχηματίζεται μέσα στο έτος από τις Ισημερίες και τα Ηλιοστάσια. Όλα τα στοιχεία του μύθου του Φάνητος έχουν επηρεάσει τις μεταγενέστερες μυθικές παραδόσεις περί της γεννήσεως των θεών.   The Egg and Phanes represent the Orphic cosmological archetypes upon which the ancient Orphic traditions describing the creation of the world (Cosmogony), the creation of the soul (Psychogeny), and the creation of the gods (Theogony) were successively established. These Orphic cosmic symbols were assimilated in a create way within the Pythagorean philosophy, and decisively shaped the positions held by the Platonic Academy. The textual reality of this golden chain of mystery statutes of ancient Greece (Orphic-Pythagorean and Platonic philosophy) will reveal ancient truths and natural laws that are well-hidden within the symbolic language of myth. The archetype of Phanes is a subsequent symbol of the crucified, the Great Cross formed within the year from the Equinoxes and the Solstices. Every element of the myth of Phanes has influenced the ensuing mythical traditions concerning the birth of gods.

Είναι ευρέως διαδεδομένη η άποψη που θέλει το ρεύμα της αμφισβήτησης της ιστορικότητας του Ιησού να προκύπτει από τις διεργασίες που έλαβαν χώρα κατά την περίοδο του Διαφωτισμού. Υπό αυτή την οπτική, κάποιοι προσπαθούν να παρουσιάσουν τον Μυθικισμό του Ιησού ως ένα New Age πεδίο έρευνας το οποίο είναι αποκομμένο από την εποχή της εμφάνισης του Χριστιανισμού. Παρ” όλα αυτά, η έρευνα των αρχαίων πηγών καταδεικνύει ότι κατά τους πρωτοχριστιανικούς αιώνες εμφανίστηκαν απόψεις και φιλοσοφικές σκέψεις που δείχνουν να στοχεύουν απ” ευθείας στην ουσία των Μυθικιστικών θέσεων, αμφισβητώντας την ιστορική ύπαρξη του Ιησού. Στην παρούσα εργασία θα επικεντρωθούμε στις περιπτώσεις του νεοπλατωνικού Φιλοσόφου Πορφύριου (3ος μεταχριστιανικός αιώνας) και ενός δημοφιλούς -στην Ύστερη Αρχαιότητα- παρακλαδιού των Γνωστικών, των Δοκητιστών, στην προσπάθειά μας να αποδείξουμε ότι οι ρίζες του Μυθικισμού που αφορούν την πρωταγωνιστική φιγούρα του χριστιανισμού, έχουν ίσως κοινές χρονικά αφετηρίες με την ίδια τη γέννηση της συγκεκριμένης θρησκείας.         There is a widespread view that the surge of questions arising on the historicity of Jesus, emerged from the proceedings that took place during the Age of Enlightenment. Under this light, there are many who try to portray the Mythicism of Jesus as another New Age field of research that is entirely disconnected from the era in which Christianity first appeared. Nevertheless, the study of the ancient texts demonstrates that during the early Christian period, a number of philosophical views and thoughts appeared which seem to focus directly at the very essence of the views of Mythicism, in questioning the existence of a historical Jesus. This study will examine the case of Porphyry, a Neo Platonic philosopher (3rd century AD), and of the Docetists, a popular branch of Gnosticism during late Antiquity, in an attempt to prove that the roots of Mythicism concerning the leading figure of Christianity, may have the same chronological starting point as the very birth of this particular religion.

Ο Γιώργος Γκουσγκούνης είναι απόφοιτος της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων και έχει μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Staffordshire University. Παράλληλα ασχολείται με τη φωτογραφία διατηρώντας τον ιστότοπο GousIt Artworks, ενώ στα κυριότερα ενδιαφέροντά του περιλαμβάνονται η ερασιτεχνική του ενασχόληση με τη μουσική, η αρθρογραφία στο μουσικό διαδικτυακό περιοδικό «Όγδοο», η μελέτη πολιτικών, φιλοσοφικών, ιστορικών και διαφόρων άλλων θεμάτων, ενώ έχει διατελέσει παραγωγός στο Ράδιο Σαμοθράκη.

Christianity makes a claim that a truly fabulous character started the movement, with his teachings and miracles climaxing in his resurrection appearances after death.

But the one thing we can say about the source for this claim – the gospels – is that they were not written by simple, illiterate, Aramaic-speaking fishermen and peasants who knew Jesus. They were written, decades later, by literate, educated writers who wrote in Greek and who were imaginative regarding the Judean landscape.

We read of gospel events in which the miraculous happens only in utterly obscure or non-existent places, none of them known to archaeology or from any historian of the time. On the other hand, the great many villages, towns and cities of Galilee, which are known from written sources and archaeology, have no place in the gospel story supposedly acted out all around them.

There is a disconnect with reality. We are not dealing with eyewitness testimony to history but with a trajectory of literary development.

What then are we to make of the thinly drawn life of Jesus? From the beginning Christians started invoking prophecy to justify their wondrous tale of Jesus  because even then, they weren’t able to point to real, tangible evidence, existent artifacts, or testimony from genuine witnesses. The story of Jesus owes an extraordinary amount to older Jewish literature— drawn from Adam, Moses, Enoch, Melchizedek, Elijah, Elisha, et cetera. The more ancient and revered fantasy of the Jews was repurposed by the gospel writers as both the words and deeds of Jesus.

But if the story of Jesus is fiction what of the «man behind the myth»? We must ask the difficult questions: Why would a Jesus be notable if he did not draw multitudes from across the region? Why would he have been remembered decades later if he did not perform spectacular healing and miracles?

The truth is that Christianity grew from neither a god nor a man, but out of what had gone before. Is it really so difficult to grasp that Hellenised Jews, finally cast adrift from a devastated Temple Judaism, should concoct precisely that syncretism of man and god, which merged Jewish notions of historical determinism and its anticipated messiah with the mores of polytheism?

Η έκδοση του βιβλίου του «Οι Αντιφάσεις της Καινής Διαθήκης» (Δίβρης, 1979) προκάλεσε σφοδρότατες αντιδράσεις. Στις αρχές του 1980, ο συγγραφέας Θωμάς Μάρας βρέθηκε στο δικαστήριο κυνηγημένος από εκκλησιαστικές οργανώσεις, αντιμετωπίζοντας, ανάμεσα στα άλλα, την κατηγορία της βλασφημίας. Είναι ελάχιστα γνωστό πως οι πρώτες 65 σελίδες της εισαγωγής του βιβλίου του Μάρα (και περίπου το 20% της συνολικής του έκτασης) αποτελούν μία εκτεταμένη παράθεση και υποστήριξη των Μυθικιστικών θέσεων μέχρι την εποχή του. Η παρούσα εργασία φιλοδοξεί να καταστεί ένα απαραίτητο και αναλυτικό συμπλήρωμα του κεφαλαίου «Οι Μυθικιστικές ιδέες στην Ελλάδα» που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Μ. Παπαγεωργίου «Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού: Το ρεύμα των Μυθικιστών» (Δαιδάλεος, 2013). Συγκεκριμένα θα γνωστοποιηθούν: α) Η φύση του πληροφοριακού υλικού για τον Μυθικισμό που παραθέτει ο Μάρας στο έργο του. β) Τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής που αναφέρονται στη δίκη για το βιβλίο γ) Τα αποτελέσματα της έρευνας που προέκυψαν από τις υποσημειώσεις στην εισαγωγή του βιβλίου του Μάρα και που έφεραν στο φως νέα, παλαιότερα από την εποχή του στοιχεία για τον Μυθικισμό στην Ελλάδα, αρχειακής -και όχι μόνον- σημασίας.

The publication of “The Contradictions of the New Testament” (Divris, 1979) triggered fierce reactions. In early 1980 its author, Thomas Maras, found himself in court, pursued by church organisations and being accused, among other things, of blasphemy. It is hardly known that the first 65 pages of the introduction of Maras’ book (and about 20% of the entire book) consists of a rather extended presentation and support of the Mythicist views up until his time. The present study aspires to become a necessary and thorough supplement to the chapter “Mythicism in Greece”, which is included in Minas Papageorgiou’s book «Jesus Mythicism: An introduction«. In particular, the following will be disclosed: a) the nature of the information on Mythicism that Maras includes in his book, b) newspaper reports of the time that mention the trial for the book, c) the results of a closer examination of the footnotes to the introduction to Maras’ book that revealed new evidence on the existence of Mythicism in Greece from before Maras’ time, fit for archival purposes and not-only.

Ο Μηνάς Παπαγεωργίου είναι δημοσιογράφος (μέλος της ΕΣΗΕΑ) και υπ. επικοινωνίας του Ομίλου Δραστηριοτήτων “Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή” (εκδ. Πηγή, iWrite & Δαιδάλεος). Την περίοδο 2010-2014 διετέλεσε αρχισυντάκτης του περιοδικού «Φαινόμενα» στον Ελεύθερο Τύπο. Σπούδασε Στατιστική και Δημοσιογραφία σε πανεπιστήμιο Αιγαίου και Εργαστήρι Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας αντίστοιχα. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού (metafysiko.gr), του μεγαλύτερου εγχώριου διαδικτυακού φορέα μελέτης φιλοσοφικών, ιστορικών και παράξενων θεμάτων και παραγωγός της Ραδιοφωνικής «Αστρικής Πύλης». Στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του συγκαταλέγονται η αναζήτηση της Πολιτικής Αρετής, ο Μυθικισμός και ο διαχρονικός πόλεμος των ιδεών για την ελληνική ταυτότητα. Είναι συγγραφέας τριών βιβλίων. Τελευταίο του έργο, «Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού: Το ρεύμα των Μυθικιστών» (εκδ. Δαιδάλεος).